Zajęcia jogi dla kobiet w ciąży stają się co raz popularniejsze, co raz częściej również lekarze ginekolodzy zalecają tę formę aktywności swoim pacjentkom.  Przeciwnicy zagranicznych „nowinek” widzą jogę dla ciężarnych jako kolejną przejętą bezmyślnie z zachodu modę argumentując, że i na naszym gruncie od kilkudziesięciu  lat  funkcjonuje z powodzeniem idea szkół rodzenia. Tymczasem oba te nurty nie stoją ze sobą w sprzeczności. Przeciwnie- mają wspólny cel- przeprowadzenie kobiety przez ten wyjątkowy etap życia.  Również na gruncie fizjologicznym skupiają się na tych samych aspektach- nauce prawidłowego oddychania pozwalającego kontrolować oddech podczas porodu, ciał zmniejszaniu dolegliwości związanych z ciążą i zwiększeniu świadomości ciała pomagającemu aktywnie przejść przez poród.

Zarówno znawcy jogi, jaki i „zachodni” specjaliści w zakresie położnictwa i ginekologii potwierdzają zbawienny wpływ ruchu i oddechu na przebieg ciąży, porodu i połogu, a także na stan noworodka. Również przeprowadzone przeze mnie badania zdecydowanie wykazały wpływ przygotowania do porodu w szkole rodzenia na skrócenie czasu jego trwania i subiektywne odczuwanie jego trudów przez rodzącą. Ku mojej radości pojawia się co raz więcej szkół rodzenia, co raz więcej klubów poszerza swoją ofertę o różne zajęcia na kobiet w ciąży. Warto jednak sprawdzić kwalifikacje osoby prowadzącej i warunki w jakich są prowadzone.

Oczywiście joga nie jest jedyną przyjazną ciężarnym formą aktywności fizycznej. Jednakże korzyści płynące z jej praktykowania nie ograniczają się jedynie do aspektów fizycznych. Joga dzięki holistycznemu pojmowaniu człowieka wykracza bowiem poza  psychofizyczne przygotowanie do porodu i trudów macierzyństwa i  poza widzenie kobiety wyłącznie w roli przyszłej matki. Joga nie odsuwa kobiety  na dalszy plan sprowadzając do roli „inkubatora”, pielęgniarki i karmicielki, nie pozwala jej zapomnieć o sobie.  Pomaga jej osiągnąć wewnętrzny spokój, jest  źródłem inspiracji i siły, by mogła nie rezygnując z siebie i swych potrzeb w pełni  się realizować we wszystkich obszarach.

Warunkiem by praktyka była bezpieczna i mogła przynieść  wszystkie wymienione poniżej korzyści jest wsłuchanie się w sygnały wysyłane przez nasze ciało, dostosowanie ćwiczeń do własnych możliwości, zaakceptowanie swoich ograniczeń. Dlatego, zwłaszcza w przypadku niezbyt doświadczonych joginek, warto w tym ważnym okresie praktykować pod okiem wykwalifikowanego nauczyciela.

Korzyści fizyczne:

•  Najważniejsze: oddychanie.

Prawidłowe oddychanie, zsynchronizowanie oddechu z ruchem jest integralnym  elementem jogi. Dowóz dostatecznej ilości tlenu do wszystkich komórek naszego ciała zapewnia właściwy przebieg procesów metabolicznych- tak jak ogień nie może palić się bez tlenu, tak nie mogą bez niego funkcjonować nasze narządy. Świadomy oddech jest wyjątkowo ważny w czasie ciąży. Nie tylko zaspokaja zwiększone zapotrzebowanie na tlen, zwiększając metabolizm i dodając energii potrzebnej by radzić sobie z ciążowymi niedogodnościami.
Koordynacja ruchu i oddechu w płynną całość wymagając uważności, koncentracji, skupienia na sobie relaksuje, pozwala się wyciszyć, uspokaja lęki i złe emocje.
No i najważniejsze- poród. Techniki oddechowe wyuczone podczas ciąży sprawiają, że kobieta kontroluje oddech podczas porodu, potrafi koordynować go ze skurczami, co zapewnia bezpieczeństwo i mamie i dziecku.  Umiejętność skupienia się na oddechu i świadomego rozluźniania mięśni ułatwia poród, redukuje ryzyko uszkodzeń krocza, pozwala również rodzącej lepiej radzić sobie z bólem, a nawet znacznie zredukować odczucia bólowe.

• Poprawa krążenia.

Fizjologiczny wzrost objętości krwi krążącej w organizmie sprzyja powstawaniu obrzęków kończyn i żylaków będących zmorą wielu ciężarnych . Jest to dodatkowo potęgowane przez charakterystyczne dla okresu ciąży ograniczenie aktywności fizycznej i  oszczędzający tryb życia. Ćwiczenia nóg uruchamiają mięśnie (pompa mięśniowa) które pracując wspomagają krążenie i usprawniają utrudniony odpływ krwi i chłonki z kończyn.

• Wzmocnienie mięśni. 

W drugim trymestrze ciąży dochodzi do zmian w narządzie ruchu. Jedną z nich jest zmiana sylwetki. Jest ona związana z przesunięciem do przodu środka ciężkości (powiększający się brzuszek) i powiększeniem lordozy lędźwiowej obciążające dodatkowo i tak zmęczone siedzącym trybem życia mięśnie dolnych pleców. Wynikiem tych zmian są częste dolegliwości bólowe okolicy krzyżowo- lędźwiowej. Ćwiczenia zwiększają naszą świadomość ciała,  uczą nas kontrolować postawę ciała i bezpiecznie wykonywać czynności dnia codziennego, a także pomagają zapewnić równowagę mięśniową w obrębie brzucha i pleców, niwelując dolegliwości bólowe.
W ramach przygotowań do porodu zmianom podlega także układ więzadłowy. Pod wpływem hormonów rozluźnieniu ulegają więzadła w obrębie miednicy i odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Oznacza to jednak dodatkową pracę dla mięśni, które częściowo przejmują rolę stabilizującą. Łagodna gimnastyka wzmacnia mięśnie zapobiegając zarówno dolegliwościom bólowym jak i poważnym komplikacjom.

• Kondycja mięśni dna miednicy.  

Prawidłowo wykonywane asany zapewniają odpowiednie napięcie tych niezwykle istotnych nie tylko podczas porodu mięśni. Joga rozwija także świadomość tego obszaru, jakże często zmniejszoną w naszej kulturze. Właściwe napięcie mięśni dna miednicy, oraz, co w tym okresie szczególnie istotne, umiejętność ich rozluźniania w zgodzie z przebiegiem akcji porodowej wpływa na bezpieczny przebieg porodu, pozwala skrócić czas jego trwania, zmniejszyć odczucia bólowe i chronić krocze przed poważniejszymi urazami.  Jest również warunkiem szybkiego powrotu do formy po porodzie i zapobiega poważnym powikłaniom (np. nietrzymanie moczu). Zajęcia ruchowe w tym okresie powinny także uczyć prawidłowej aktywacji mięśni dna miednicy nie tylko podczas ćwiczeń, ale także codziennych aktywności czy pielęgnacji noworodka.

• Prawidłowy chód i postawa

W związku ze zmianą sylwetki powodowaną przez przesuwanie się ku przodowi rosnącego brzucha wiele kobiet odruchowo odchyla do tylu górną część ciała i wypina pośladki, rozciągnięte mięśnie brzucha nie stanowią wystarczającej przeciwwagi dla napiętych mięśni dolnych pleców. Pojawia się charakterystyczny kołyszący chód na piętach. Taka deformacja sylwetki stanowi duże obciążeniem statyczne dla kręgosłupa i jest przyczyną wspomnianych dolegliwości bólowych pleców, bioder, kolan, a nawet stóp. Wzmocnienie mięśni, lepsze poczucie równowagi i świadomość ciała pomagają utrzymać prawidłowy chód i zapobiegać wadom postawy.

• Inne korzyści dla ciała:

• zwiększenie przemiany materii- prawidłowy przyrost masy ciała

• poprawa  ogólnej sprawności fizycznej i wydolności krążeniowo- oddechowej- przygotowanie organizmu do wysiłku porodowego

• uelastycznienie i lepsze ukrwienie skóry- zapobieganie rozstępom

• minimalizowanie dolegliwości ciążowych takich jak mdłości, senność, osłabienie

• umiejętność obserwowania siebie- wczesne wykrywanie ewentualnych problemów zdrowotnych

• szybszy powrót do formy po porodzie.
  No i coś dla ducha- psychologiczne znaczenie jogi 
  Okres ciąży jest niezwykle burzliwym okresem w życiu kobiety. Z jednej strony przygotowuje się ona do rewolucji w życiu, ma świadomość nadchodzących zmian i czekających ją wyzwań.  Na niepokój związany ze zmianą roli społecznej, stylu życia, lęk o status materialny i życie zawodowe nakładają się zmiany w organizmie. Poza nudnościami,  sennością i zmęczeniem powodującymi spadek nastroju, zachodzące w jej ciele zmiany hormonalne wywołują chwiejność emocjonalną.  Regularna praktyka nie tylko wpływa na lepsze samopoczucie fizyczne, ale również uspokaja umysł.  Poza wspomnianym już wcześniej dobroczynnym działaniem świadomego oddechu, joga niesie także otwartość na świat i siebie- ucząc akceptowania swoich potrzeb i ograniczeń fizycznych na macie pozwala łatwiej akceptować zachodzące w życiu zmiany.

Przygotowanie psychiczne do samego porodu wydaje się być niejednokrotnie znacznie ważniejsze od fizycznego. Dzięki praktyce owocującej lepszym poznaniem siebie kobieta nabiera zaufania do własnego organizmu, zyskuje świadomość kontroli nad ciałem co redukuje lęk. Równowaga psychiczna pozwala podejść aktywnie do porodu,  prawidłowo reagować na sygnały płynące z ciała i otoczenia. Pomaga także zachować zdrowy rozsądek i zaufać instynktowi wobec wszystkich wyzwań  macierzyństwa.

Praktyka jogi daje w końcu inspiracje do realizowania marzeń i siłę do pozostania sobą nowej roli. Tylko bowiem pewna siebie, spokojna i spełniona matka może stworzyć szczęśliwe i bezpieczne dzieciństwo wychowując mądrego, ciekawego świata i kochającego człowieka.